देशभरात सध्या दिवाळीचा उत्साह ओसंडून वाहत आहे. घराघरात सजावट, रोषणाई, फटाक्यांचा आवाज आणि मिठाईचा सुगंध सगळीकडे सणाचा माहोल निर्माण करत आहे. धनत्रयोदशीने सुरू होणाऱ्या पाच दिवसीय दिवाळी उत्सवाला आता खऱ्या अर्थाने सुरुवात झाली असून, या आनंदमय सणासुदीच्या काळात नागरिकांनी आपल्या आर्थिक व्यवहारांचे नियोजन अत्यंत काळजीपूर्वक करणे आवश्यक आहे. कारण, दिवाळी, लक्ष्मीपूजन, नरक चतुर्दशी, काली पूजा, गोवर्धन पूजा आणि भाऊबीज अशा विविध सणांसाठी देशातील अनेक राज्यांमध्ये बँका पुढील आठवड्यात चार दिवस (सोमवार ते गुरुवार, २० ते २३ ऑक्टोबर) बंद राहणार आहेत.
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या (RBI) सुट्ट्यांच्या कॅलेंडरनुसार, या प्रादेशिक सणांमुळे पुढील आठवड्यात बँकांच्या सुट्ट्यांमध्ये मोठे बदल दिसून येणार आहेत. दिवाळी हा सण २० ऑक्टोबर रोजी असल्याने, याच आठवड्यात महत्त्वाचे आर्थिक व्यवहार पार पाडण्यासाठी नागरिकांना त्यांच्या स्थानिक बँक शाखांच्या सुट्ट्यांची माहिती घेऊन त्यानुसार नियोजन करणे अत्यावश्यक आहे. दिवाळीच्या निमित्ताने ग्राहकांची गैरसोय टाळण्यासाठी, बँकेला भेट देण्यापूर्वी स्थानिक सुट्ट्यांचा तक्ता पाहून घ्यावा, असे आवाहन करण्यात आले आहे.
सणासुदीच्या हंगामामुळे ऑक्टोबर महिन्यात बँकांना एकूण २१ दिवस सुट्टी होती. यापैकी सुमारे १३ सुट्ट्या आठवड्याच्या दिवसांत (Weekdays) आल्या होत्या, तर उर्वरित सुट्ट्या शनिवार-रविवारच्या होत्या. आरबीआयच्या मार्गदर्शक सूचनांनुसार, दर महिन्याला दुसरा आणि चौथा शनिवार तसेच सर्व रविवार बँकांना सुट्टी असते. मात्र, दिवाळीचा मुख्य आठवडा २० ते २३ ऑक्टोबरदरम्यान आल्याने, या काळात विविध राज्यांतील बँकांचे कामकाज प्रभावित होणार आहे.
सोमवार, २० ऑक्टोबर: या दिवशी दिवाळी (Deepavali), नरक चतुर्दशी आणि काली पूजा निमित्त बहुतांश राज्यांमध्ये बँकांना सुट्टी असेल. ही सुट्टी मणिपूर, महाराष्ट्र, ओडिशा, आणि जम्मू आणि काश्मीर वगळता देशातील सर्व राज्यांमध्ये लागू राहील. त्यामुळे महाराष्ट्रातील ग्राहकांना या दिवशी बँकिंग व्यवहार करता येतील. मात्र, इतर राज्यांतील नागरिकांनी आपल्या कामांचे नियोजन करताना २० तारखेची सुट्टी लक्षात घ्यावी.
मंगळवार, २१ ऑक्टोबर: हा दिवस दिवाळी अमावस्या म्हणजेच लक्ष्मी पूजन म्हणून साजरा केला जातो. या निमित्ताने महाराष्ट्र, मध्य प्रदेश, ओडिशा, सिक्कीम, मणिपूर, जम्मू आणि काश्मीर या राज्यांमध्ये बँका पूर्णपणे बंद राहतील. महाराष्ट्रासाठी हा दिवस महत्त्वाचा असल्याने, येथील ग्राहकांनी २१ ऑक्टोबरची सुट्टी गृहीत धरूनच मोठी रोकड काढणे किंवा शाखेतील कामांसाठी तयारी करावी.
बुधवार, २२ ऑक्टोबर: हा दिवस दिवाळी (बाली प्रतिपदा), विक्रम संवत नवीन वर्ष दिन, गोवर्धन पूजा आणि बलिपाड्यमी अशा विविध नावांनी ओळखला जातो. या महत्त्वपूर्ण सणांमुळे गुजरात, महाराष्ट्र, कर्नाटक, उत्तराखंड, सिक्कीम, राजस्थान आणि उत्तर प्रदेश या राज्यांमध्ये बँकांना सुट्टी असेल. बलिप्रतिपदेच्या निमित्ताने महाराष्ट्र आणि गुजरातसह इतर राज्यांमध्ये हा दिवस अत्यंत उत्साहाचा असतो, त्यामुळे येथील बँका बंद राहतील.
गुरुवार, २३ ऑक्टोबर: दिवाळी उत्सवातील शेवटचा आणि महत्त्वाचा दिवस म्हणजे भाऊबीज (Bhai Dooj). याशिवाय चित्रगुप्त जयंती/लक्ष्मी पूजा/भ्रातृद्वितीया/निंगोल चाककुबा या सणांसाठी गुजरात, सिक्कीम, मणिपूर, उत्तर प्रदेश, पश्चिम बंगाल आणि हिमाचल प्रदेश या राज्यांमध्ये बँका बंद राहतील. भाऊबीजेचा सण असल्याने अनेक ठिकाणी बँकांना प्रादेशिक सुट्टी असेल.
ग्राहकांनी काय काळजी घ्यावी?
बँकांच्या शाखा बंद असल्या तरी, आधुनिक बँकिंग सेवा ग्राहकांसाठी चोवीस तास उपलब्ध राहतील. नेट बँकिंग (Net Banking), मोबाईल बँकिंग (Mobile Banking), एटीएम (ATM) आणि युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस (UPI) यांसारख्या डिजिटल सेवांवर सुट्ट्यांचा कोणताही परिणाम होणार नाही.
- डिजिटल व्यवहार: फंड ट्रान्सफर (Fund Transfer), बिल पेमेंट्स आणि ऑनलाइन खरेदीसाठी डिजिटल माध्यमांचा मोठ्या प्रमाणावर वापर करावा.
- रोख रकमेची व्यवस्था: ज्या राज्यांमध्ये सलग दोन किंवा तीन दिवस बँकांना सुट्टी आहे, तेथील ग्राहकांनी गरजेनुसार आगाऊ रोख रक्कम काढून ठेवावी, जेणेकरून सणासुदीच्या काळात कोणतीही अडचण येणार नाही.
- चेक क्लीअरन्स: चेक जमा करणे किंवा क्लीअरन्ससाठी दिलेले धनादेश सुट्ट्यांमुळे उशिरा क्लिअर होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे अत्यावश्यक देयकांसाठी रोख किंवा डिजिटल पेमेंटचा पर्याय निवडावा.
- स्थानिक सुट्ट्यांची खात्री: आरबीआयच्या सुट्ट्या प्रादेशिक असल्याने, ग्राहकांनी आपल्या स्थानिक बँक शाखांशी संपर्क साधून किंवा बँकेच्या अधिकृत वेबसाइटवर पाहून सुट्ट्यांची निश्चित माहिती घ्यावी.
यंदाच्या दिवाळीच्या निमित्ताने नागरिक आणि बँकिंग व्यवस्थापनाने समन्वयाने काम केल्यास, सणासुदीच्या काळात आर्थिक व्यवहार सुरळीत पार पडू शकतील. सलग येणाऱ्या या सुट्ट्या आणि दिवाळीचा उत्साह पाहता, प्रत्येकाने आपल्या आर्थिक गरजांचे नियोजन वेळेत करणे आवश्यक आहे, अन्यथा शाखेतील कामांसाठी नागरिकांना बँकेचे दरवाजे उघडण्याची वाट पाहावी लागेल.
FAQ
दिवाळीच्या आठवड्यात बँका कोणत्या कालावधीत बंद राहणार आहेत?
पुढील आठवड्यात सोमवार (२० ऑक्टोबर) ते गुरुवार (२३ ऑक्टोबर) या काळात दिवाळीशी संबंधित विविध सणांसाठी देशातील अनेक राज्यांमध्ये बँका बंद राहणार आहेत.
२० ऑक्टोबर ते २३ ऑक्टोबर या काळात बँकांना सुट्ट्या कशासाठी आहेत?
धनत्रयोदशीनंतर येणारे महत्त्वाचे सण जसे की दिवाळी (Deepavali), नरक चतुर्दशी, लक्ष्मीपूजन, काली पूजा, गोवर्धन पूजा आणि भाऊबीज (Bhai Dooj) या निमित्ताने आरबीआयच्या नियमानुसार प्रादेशिक सुट्ट्या जाहीर करण्यात आल्या आहेत.
महाराष्ट्रात दिवाळीच्या निमित्ताने कोणत्या दिवशी बँक बंद राहील?
महाराष्ट्र राज्यात खालील दोन प्रमुख दिवसांसाठी बँका बंद राहतील:
मंगळवार, २१ ऑक्टोबर: दिवाळी अमावस्या / लक्ष्मी पूजन
बुधवार, २२ ऑक्टोबर: दिवाळी (बाली प्रतिपदा) / बलिपाड्यमी
२० ऑक्टोबर रोजी महाराष्ट्रात बँकांना सुट्टी आहे का?
नाही. २० ऑक्टोबर रोजी दिवाळी/नरक चतुर्दशी निमित्त मणिपूर, ओडिशा, आणि जम्मू-काश्मीर वगळता देशातील बहुतांश राज्यांमध्ये सुट्टी आहे, मात्र महाराष्ट्रातील बँका या दिवशी उघड्या असतील.
Get the latest Marathi news, Maharashtra news, and updates from politics, election, sports, entertainment, health, agriculture, business, and religion – only on headlinesmarathi.com.
