शिरूर तालुक्यातील पिंपरखेड आणि परिसरामध्ये गेल्या काही दिवसांपासून दहशतीचे वातावरण निर्माण करणाऱ्या आणि तीन निष्पाप नागरिकांचा बळी घेणाऱ्या नरभक्षक बिबट्याला अखेर वन विभागाने (Pune Leopard Attack) ठार केले आहे. अनेक दिवसांच्या अथक प्रयत्नांनंतर, तणावग्रस्त आंदोलनानंतर आणि संतप्त नागरिकांच्या मागणीनंतर वन विभागाला हे मोठे यश मिळाले आहे.
नरभक्षक म्हणून घोषित झालेल्या या बिबट्याला जेरबंद करणे किंवा ठार करण्याचे आदेश मिळाल्यानंतर वन विभागाने अत्यंत नियोजनबद्धरित्या कारवाई केली आणि रात्री उशिरा दोन शार्प शूटरच्या गोळीबारात हा नर बिबट्या (Pune Leopard Attack) जागीच ठार झाला. यामुळे पिंपरखेडसह संपूर्ण शिरूर आणि लगतच्या तालुक्यांतील नागरिकांनी सुटकेचा निःश्वास सोडला आहे. या संपूर्ण घटनेकडे एका पत्रकाराच्या दृष्टिकोनातून पाहिल्यास, केवळ वन विभागाने बिबट्याला ठार केले, एवढ्यापुरती ही बातमी मर्यादित नाही. तर, ही बातमी आहे ती एका तीव्र संघर्षानंतर प्रशासनाने घेतलेल्या कठोर निर्णयाची, नागरिकांच्या एकजुटीची आणि अखेर न्याय मिळाल्याच्या भावनेची.
शिरूर तालुक्यातील पिंपरखेड, जांबुत आणि आसपासच्या गावांमध्ये बिबट्याच्या हल्ल्यामुळे निर्माण झालेली भीती आणि दहशतीचे सावट दिवसेंदिवस गडद होत चालले होते. अवघ्या वीस दिवसांच्या आत बिबट्याने तीन निरपराध लोकांचा जीव घेतला. १२ ऑक्टोबरला अवघ्या साडेपाच वर्षांची चिमुकली शिवन्या शैलेश बोंबे हिचा बिबट्याच्या हल्ल्यात दुर्दैवी मृत्यू झाला. यानंतर नागरिकांमध्ये भीतीचे वातावरण असतानाच, २२ ऑक्टोबर रोजी मौजे जांबुत येथील ८२ वर्षीय वृद्ध महिला भागाबाई रंगनाथ जाधव यांचाही बिबट्याच्या हल्ल्यात बळी गेला. एकाच महिन्यात दोन बळी गेल्याने संतप्त नागरिकांनी १२ ऑक्टोबर आणि २२ ऑक्टोबरला पंचतळे येथे बेल्हे-जेजुरी राज्यमार्ग रोखून तीव्र आंदोलन केले होते. मात्र, वन विभागाला बिबट्याला पकडण्यात किंवा त्याच्या हालचालींवर नियंत्रण मिळवण्यात यश येत नव्हते.
या साखळीतील सर्वात वेदनादायक आणि संतापजनक घटना शनिवार, दिनांक १ नोव्हेंबर रोजी घडली. १३ वर्षीय कोवळा मुलगा रोहन विलास बोंबे याचा याच नरभक्षक बिबट्याने हल्ला करून जीव घेतला. दोन लहान बालकांसह तिघांचा बळी घेतल्याने परिसरातील नागरिकांचा संताप अनावर झाला. रोहनच्या मृत्यूने गावातील आणि परिसरातील नागरिकांच्या सहनशीलतेचा अंत झाला होता. बिबट्याच्या सातत्यपूर्ण हल्ल्यांमुळे नागरिकांच्या मनात केवळ भीतीच नव्हे, तर प्रशासनाच्या कार्यक्षमतेबद्दलही तीव्र असंतोष निर्माण झाला होता. याच संतापातून २ नोव्हेंबरला आक्रमक जमावाने वनविभागाच्या गस्ती वाहनांची आणि येथील स्थानिक बेस कॅम्प इमारतीची जाळपोळ केली.
बिबट्याच्या हल्ल्यांमध्ये तीन जीव गमावल्यानंतर आणि संतप्त नागरिकांच्या आंदोलनामुळे परिस्थिती गंभीर बनली. बिबट्याला लवकरात लवकर पकडण्यात यावे किंवा ठार मारण्यात यावे, या मागणीसाठी ३ नोव्हेंबरला संतप्त नागरिकांनी मंचर येथे पुणे-नाशिक महामार्ग तब्बल १८ तासांहून अधिक काळ रोखून धरला. हजारो प्रवाशांचे हाल झाले, परंतु जीव वाचवण्याच्या या लढ्यात नागरिकांनी माघार घेतली नाही. परिस्थितीचे गांभीर्य लक्षात घेऊन आणि बिबट्याचे कृत्य ‘नरभक्षक’ असल्याचे स्पष्ट झाल्यानंतर, अखेर प्रशासकीय यंत्रणा हलली. वनसंरक्षक पुणे, आशिष ठाकरे यांनी तातडीने प्रधान मुख्य वनसंरक्षक वन्यजीव तथा मुख्य वन्यजीव रक्षक, महाराष्ट्र राज्य, नागपूर यांची परवानगी घेतली. नागरिकांच्या जीविताला धोका निर्माण करणाऱ्या या नरभक्षक बिबट्यास दिसताक्षणी गोळ्या घालण्याचे आदेश (Shoot at Sight Order) अखेर वनविभागाकडून देण्यात आले. प्रशासनाने नागरिकांच्या मागणीची आणि त्यांच्या संतापाची दखल घेतल्याचे हे स्पष्ट संकेत होते.
नरभक्षक बिबट्याला जेरबंद किंवा ठार करण्यासाठी वन विभागाने मोठी तयारी केली. रेस्क्यू संस्था पुणे येथील डॉ. सात्विक पाठक (पशु चिकीत्सक), तसेच जुबिन पोस्टवाला आणि डॉ. प्रसाद दाभोळकर या दोन अनुभवी शार्प शूटरसह वनविभागाची एक विशेष टीम घटनास्थळ परिसरात तैनात करण्यात आली. बिबट्याचा शोध घेण्यासाठी दिवसभरात परिसरात ठीक ठिकाणी कॅमेरा ट्रॅप लावले गेले आणि त्याच्या भ्रमण मार्गावरील ठशांचे बारकाईने निरीक्षण करण्यात आले.
अखेर निर्णायक क्षणाची वेळ रात्री उशिरा आली. रात्रीच्या अंधारात, वनविभागाच्या टीमने बिबट्याचा शोध घेण्यासाठी तीन थर्मल ड्रोनचा वापर केला. या ड्रोन तंत्रज्ञानाचा उपयोग अंधारात बिबट्याचे अचूक स्थान निश्चित करण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचा ठरला. रोहनचा जीव ज्या ठिकाणी घेतला, त्याच ठिकाणापासून सुमारे ४०० ते ५०० मीटर अंतरावर बिबट्या रात्रीच्या अंधारात गस्त घालत असल्याचे ड्रोनमध्ये स्पष्टपणे दिसले.
बिबट्याला बेशुद्ध करून पकडण्याचा पहिला प्रयत्न करण्यात आला. टीमने बिबट्याला डार्ट (बेशुद्ध करणारे इंजेक्शन) मारण्याचा प्रयत्न केला, परंतु तो क्षणभंगूर डार्ट निसटला आणि बिबट्या अधिक सावध झाला. डार्ट मिस झाल्यामुळे बिबट्या चवताळला आणि त्याने थेट वन विभागाच्या कर्मचाऱ्यांवर प्रतिहल्ला करण्याचा प्रयत्न केला. परिस्थितीचे गांभीर्य ओळखून आणि नागरिकांचे संरक्षण सर्वोच्च मानून, शार्प शूटरनी तत्काळ कारवाई केली. रात्री अंदाजे १०.३० वाजताच्या सुमारास, बंदूकधारी शार्प शूटरनी या नरभक्षक बिबट्यावर लक्ष्य साधून गोळ्या झाडल्या. मिळालेल्या माहितीनुसार, बिबट्यावर तीन राऊंड फायर करण्यात आले आणि यात तो नर बिबट्या जागीच ठार झाला.
ठार करण्यात आलेला बिबट्या सुमारे ५ ते ६ वर्षांचा नर जातीचा होता, अशी प्राथमिक माहिती समोर आली आहे. तसेच, नमुने आणि ठसे तपासल्यानंतर हा तोच बिबट्या असल्याचे स्पष्ट झाले आहे, ज्याने पिंपरखेड परिसरात तीन निष्पाप लोकांचा जीव घेतला होता. बिबट्याला ठार मारल्यानंतर त्याचे शव मौजे पिंपरखेड येथील संतप्त आणि भयभीत ग्रामस्थांना दाखवण्यात आले, जेणेकरून त्यांच्या मनात निर्माण झालेली भीती आणि संतापाची भावना शमण्यास मदत होईल. त्यानंतर कायदेशीर प्रक्रिया पूर्ण करण्यासाठी बिबट्याचे शव शवविच्छेदनाकरिता माणिकडोह बिबट निवारा केंद्र येथे हलवण्यात आले.
या घटनेने शिरूर परिसरातील नागरिकांना मोठा दिलासा दिला आहे. एका नरभक्षक प्राण्याचा धोका टळला आहे. मात्र, याचबरोबर हा प्रश्न पुन्हा एकदा ऐरणीवर आला आहे की, मानवी वस्तीमध्ये बिबट्या आणि इतर वन्य प्राण्यांचा वावर इतका का वाढला आहे? वन आणि मानवाच्या सीमारेषा पुसट होत असताना भविष्यात अशा घटना टाळण्यासाठी वन विभागाने आणि प्रशासनाने काय दीर्घकालीन उपाययोजना करणे गरजेचे आहे, याचा विचार करण्याची वेळ आली आहे. तात्काळ कारवाईमुळे तात्पुरता दिलासा मिळाला असला तरी, या समस्येचे मूळ कारण शोधून त्यावर कायमस्वरूपी तोडगा काढणे हे प्रशासनासमोरचे मोठे आव्हान आहे.
Get the latest Marathi news, Maharashtra news, and updates from politics, election, sports, entertainment, health, agriculture, busin
