महाराष्ट्र राज्यासह संपूर्ण देशात सध्या स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुकांचे वातावरण तापले आहे. भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाने नुकताच एक महत्त्वपूर्ण आणि निर्णायक आदेश दिला असून, त्यानुसार राज्यातील सर्व स्थगित झालेल्या स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुका ३१ जानेवारी २०२६ पर्यंत पूर्ण करण्यात याव्या, असे स्पष्ट निर्देश देण्यात आले आहेत. या आदेशाला अनुसरून, महाराष्ट्र राज्य निवडणूक आयोगाने (MSEA) तातडीने निवडणुकीचा विस्तृत कार्यक्रम जाहीर केला आहे.
या कार्यक्रमानुसार, मंगळवार, २ डिसेंबर रोजी राज्यातील नगरपालिका आणि नगरपंचायतींसाठी मतदानाचा टप्पा पार पडणार आहे. यानंतर, जिल्हा परिषदा आणि त्यानंतर अत्यंत महत्त्वाच्या महापालिकांच्या निवडणुका जाहीर होतील. एका अर्थाने, महाराष्ट्राच्या राजकारणातील स्थानिक पातळीवरची मोठी लढाई आता सुरू झाली आहे. मात्र, या अत्यंत महत्त्वाच्या लोकशाही प्रक्रियेच्या पार्श्वभूमीवर, राज्यातील मतदार याद्यांमध्ये अनेक मोठे, गंभीर आणि धक्कादायक घोळ आणि त्रुटी समोर येत असल्याचं विदारक चित्र दिसत आहे. यामुळे लोकशाहीच्या मूलभूत स्तंभावरच प्रश्नचिन्ह उभे राहत आहे.
या गंभीर विषयाची दखल घेत, महाराष्ट्र नवनिर्माण सेनेचे (मनसे) अध्यक्ष राज ठाकरे यांनी आपल्या सर्व पक्षाच्या नेते, पदाधिकारी आणि कार्यकर्त्यांना अत्यंत महत्त्वाचे निर्देश दिले आहेत. त्यांनी आपल्या टीमला मतदार याद्यांमध्ये आढळणारी दुबार नावे, बोगस मतदारांची नोंद, चुकीची नावे आणि पत्त्यांसारख्या त्रुटी शोधून काढण्यास सांगितले आहे. मनसेचे नेते, पदाधिकारी आणि कार्यकर्ते हे काम अत्यंत गांभीर्याने करत असतानाच, मनसेने नवी मुंबईजवळील पनवेल महानगरपालिका क्षेत्रातील एका मतदार यादीतील एक मोठा आणि अविश्वसनीय घोळ उघडकीस आणला आहे. हा प्रकार इतका गंभीर आणि धक्कादायक आहे की, यामुळे केवळ पनवेलमध्येच नव्हे, तर संपूर्ण राज्याच्या राजकीय वर्तुळात आणि प्रशासकीय पातळीवर खळबळ उडाली आहे.
मनसेचे प्रवक्ते योगेश चिले यांनी पनवेलमधील तोंडरे गावातील एका विशिष्ट मतदार यादीतील गैरव्यवहाराचा अत्यंत मोठा आणि खळबळजनक खुलासा केला आहे. चिले यांच्या दाव्यानुसार, या मतदार यादीत एकाच व्यक्तीला तब्बल २६८ मुले असल्याचं नोंदवण्यात आलं आहे. हा आकडा ऐकून कुणाचाही विश्वास बसणार नाही, मात्र यातील सर्वात धक्कादायक बाब म्हणजे, हे सर्व २६८ कथित मुले एकाच घरात वास्तव्यास असल्याची नोंदसुद्धा या मतदार यादीमध्ये करण्यात आली आहे! हा केवळ प्रशासकीय घोळ नसून, निवडणुकीत गैरप्रकार करण्याचा सुनियोजित प्रयत्न असू शकतो, असा संशय मनसेकडून व्यक्त करण्यात येत आहे. या गंभीर प्रकारावरून मनसेने आता तीव्र संताप व्यक्त केला असून, त्यांनी थेट निवडणूक अधिकाऱ्यांना इशारा दिला आहे.
मनसे प्रवक्ते योगेश चिले यांनी निवडणूक आयोगाच्या अधिकाऱ्यांवर प्रश्नांची सरबत्ती करत, ज्या बीएलओ (Booth Level Officers) अधिकाऱ्यांनी या अत्यंत सदोष मतदार यादीवर काम केले, त्यांच्यावर काय आणि कधी कारवाई करण्यात येणार आहे, असा थेट आणि सडेतोड सवाल विचारला आहे. मतदार याद्या तयार करण्याची प्रक्रिया ही अत्यंत पारदर्शक आणि त्रुटीमुक्त असणे आवश्यक असताना, एवढा मोठा आणि अक्षम्य घोळ होणे, हे संपूर्ण निवडणूक यंत्रणेच्या कार्यक्षमतेवर मोठे प्रश्नचिन्ह निर्माण करते. या भोंगळ कारभारावर मनसेकडून तीव्र नाराजी व्यक्त करण्यात येत आहे. याशिवाय, हा घोळ केवळ कागदोपत्री नसून, जर हे ‘बोगस’ मतदार मतदान केंद्रावर मतदानासाठी आले, तर त्यांना ‘मनसे स्टाईल चोप’ देण्यात येईल, असा थेट आणि सज्जड इशाराही मनसेकडून देण्यात आला आहे. या इशाऱ्यामुळे निवडणूक आयोगाच्या अधिकाऱ्यांवर मोठा दबाव वाढला आहे.
या बोगस मतदारांच्या नोंदीचा तपशील अधिक स्पष्ट करताना मनसेने माहिती दिली की, ज्या मतदार यादीत हा २६८ मुलांचा घोळ झाला आहे, ती यादी पनवेल महापालिकेच्या हद्दीतील प्रभाग क्रमांक दोनमधील मतदार यादी क्रमांक ४७, ४८ आणि ५० मधील आहे. मनसे प्रवक्ते योगेश चिले यांनी या २६८ मुलांविषयी अधिक माहिती देताना सांगितले की, यातील बहुतेक मुलांची नावे ही उत्तरप्रदेश आणि मध्यप्रदेशातील तरुणांची आहेत. हे सर्व २६८ तरुण ‘हरीश’ नावाच्या एका व्यक्तीचे पुत्र असल्याचं नोंदवण्यात आलं आहे. चिले यांनी दावा केला आहे की, त्यांच्या प्रभागात तब्बल दोन हजारांहून अधिक बोगस मतदारांची नोंद करण्यात आली आहे. हा केवळ एकट्या पनवेलचा प्रकार नसून, राज्यातील अनेक भागांमध्ये असे प्रकार घडत असल्याचा मनसेचा संशय आहे.
मनसे प्रवक्ते चिले यांनी समाजमाध्यमांवर (सोशल मीडिया) यासंबंधीची पोस्ट करत निवडणूक आयोगावर अत्यंत खोचक टीका केली आहे. त्यांनी आपल्या पोस्टमध्ये म्हटले आहे की, “पनवेलमध्ये मतदार यादीत एकाच बापाची २६५ च्या वर मुले… नक्की कोण धृतराष्ट्र झाले आहे? बाप की निवडणूक आयोग..?” या टीकेतून त्यांनी निवडणूक आयोगाच्या ‘आंधळ्या’ कारभारावर आणि अक्षम्य दुर्लक्ष करण्याच्या वृत्तीवर बोट ठेवले आहे.
या गोंधळात आणखी भर म्हणजे, ज्या घरात २६८ लोकांची नोंद झाली, त्या घरात या २६८ लोकांव्यतिरिक्त आणखी ४० ते ५० इतर लोकांची नावे देखील नोंदवल्याची अत्यंत धक्कादायक माहिती समोर आली आहे. विशेष म्हणजे, या २६८ ‘बोगस’ लोकांमध्ये केवळ ८ ते १० मराठी नावे आहेत, बाकी सर्व लोक उत्तर प्रदेश आणि मध्य प्रदेशातील असल्याचे चिले यांनी स्पष्ट केले. याशिवाय, मतदार यादी क्रमांक १८३ आणि १८४ मधील मतदार हे पनवेलमध्ये प्रत्यक्ष अस्तित्वातच नसलेल्या इमारतींमधील रहिवासी असल्याचे दाखवले आहे. याचा अर्थ, केवळ बोगस नावेच नव्हे, तर बोगस पत्ते आणि बोगस इमारतींचाही वापर मतदारांची संख्या फुगवण्यासाठी करण्यात आला आहे.
हा संपूर्ण प्रकार लोकशाही प्रक्रियेतील पारदर्शकतेवर आणि निष्पक्षतेवर गंभीर प्रश्नचिन्ह उभा करतो. कोणत्याही निवडणुकीचा आधारस्तंभ असलेल्या मतदार याद्याच जर इतक्या सदोष असतील, तर निवडणुकीचा निकाल किती विश्वसनीय असेल? या गैरप्रकारांमुळे, स्थानिक मतदारांचे हक्क हिरावले जाऊ शकतात आणि निवडणुकीचे संपूर्ण चित्र बदलले जाऊ शकते. निवडणूक आयोगाने या प्रकरणाची केवळ दखल न घेता, या संपूर्ण प्रक्रियेत सहभागी असलेल्या बीएलओ आणि वरिष्ठ अधिकाऱ्यांवर तातडीने कठोर कारवाई करणे आवश्यक आहे, तसेच पनवेलसह राज्यातील सर्व मतदार याद्यांची ‘विशेष तपासणी’ मोहीम हाती घेणे गरजेचे आहे. लोकशाहीच्या मूलभूत मूल्यांचे रक्षण करण्यासाठी आणि नागरिकांचा प्रशासकीय यंत्रणेवरील विश्वास कायम ठेवण्यासाठी हे अत्यावश्यक आहे.
Get the latest Marathi news, Maharashtra news, and updates from politics, election, sports, entertainment, health, agriculture, business, and religion – only on headlinesmarathi.com.
