राज्यात एका बाजूला राजकीय गणिते आणि निवडणुकांची रणधुमाळी सुरू असतानाच, दुसरीकडे लाखो विद्यार्थी आणि पालकांच्या भविष्याच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाचा असणारा निर्णय शिक्षण विभागाने जाहीर केला आहे. महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळाने (MSBSHSE) आगामी फेब्रुवारी-मार्च २०२६ मध्ये होणाऱ्या दहावी (SSC) आणि बारावी (HSC) बोर्ड परीक्षांच्या तारखांची घोषणा केली आहे. विशेष म्हणजे, मागील वर्षांच्या धर्तीवर यावर्षीही या महत्त्वाच्या परीक्षा दोन आठवडे लवकर घेण्याचा निर्णय मंडळाने घेतला आहे.
शिक्षणाच्या क्षेत्रातील हा निर्णय विद्यार्थी आणि शाळा-कनिष्ठ महाविद्यालयांसाठी ‘मिशन बोर्ड’ची तयारी सुरू करण्याची स्पष्ट घंटा आहे. मंडळाने केवळ लेखी परीक्षांच्याच नव्हे, तर प्रात्यक्षिक (Practical), तोंडी (Oral) आणि अंतर्गत मूल्यमापन (Internal Assessment) परीक्षांच्या तारखाही जाहीर केल्या आहेत. यामुळे विद्यार्थ्यांना त्यांच्या अभ्यासाचे नियोजन करण्यासाठी पुरेसा वेळ मिळणार असून, विद्यार्थ्यांवरील मानसिक ताण कमी होण्यास मदत होईल, अशी अपेक्षा शिक्षण मंडळाने व्यक्त केली आहे.
शिक्षण मंडळाने जारी केलेल्या अधिकृत परिपत्रकानुसार, २०२६ मध्ये होणाऱ्या दहावी आणि बारावी बोर्ड परीक्षांचे वेळापत्रक पुढीलप्रमाणे असेल:
बारावी (HSC) बोर्ड परीक्षा (फेब्रुवारी-मार्च २०२६):
- लेखी परीक्षा: मंगळवार १० फेब्रुवारी २०२६ ते बुधवार १८ मार्च २०२६ या कालावधीत संपन्न होणार आहे. (यात माहिती तंत्रज्ञान (IT) आणि सामान्यज्ञान विषयांच्या ऑनलाईन परीक्षांचाही समावेश असेल.)
- प्रात्यक्षिक/तोंडी परीक्षा (उच्च माध्यमिक): शुक्रवार २३ जानेवारी २०२६ ते सोमवार ०९ फेब्रुवारी २०२६ या दरम्यान आयोजित केल्या जातील. (यात माहिती तंत्रज्ञान व सामान्यज्ञान विषयांच्या प्रात्यक्षिक परीक्षेचाही समावेश आहे.)
- अंतर्गत मूल्यमापन (Vocational): व्यावसायिक अभ्यासक्रमाच्या प्रात्यक्षिक परीक्षाही याच कालावधीत (२३ जानेवारी ते ९ फेब्रुवारी) होतील.
दहावी (SSC) बोर्ड परीक्षा (फेब्रुवारी-मार्च २०२६):
- लेखी परीक्षा: शुक्रवार २० फेब्रुवारी २०२६ ते बुधवार १८ मार्च २०२६ या कालावधीत होणार आहे.
- प्रात्यक्षिक/श्रेणी/तोंडी परीक्षा (माध्यमिक): सोमवार ०२ फेब्रुवारी २०२६ ते बुधवार १८ फेब्रुवारी २०२६ या दरम्यान आयोजित केल्या जातील. (यात शरीरशास्त्र, आरोग्यशास्त्र व गृहशास्त्र विषयांच्या प्रात्यक्षिक परीक्षेचाही समावेश आहे.)
- अंतर्गत मूल्यमापन (NSQF): अंतर्गत व्यावसायिक अभ्यासक्रमाच्या प्रात्यक्षिक परीक्षाही याच कालावधीत (२ फेब्रुवारी ते १८ फेब्रुवारी) होतील.
शिक्षण मंडळाचे सहसचिव प्रमोद गोफणे यांच्या सहीने याबाबतचे अधिकृत परिपत्रक जारी करण्यात आले आहे.
परीक्षा लवकर घेण्यामागची कारणे
गेल्या काही वर्षांपासून दहावी आणि बारावीच्या बोर्ड परीक्षांच्या वेळापत्रकात बदल करण्याचे महत्त्वपूर्ण निर्णय घेण्यात आले आहेत. पारंपारिकपणे बारावीची परीक्षा फेब्रुवारीच्या शेवटच्या आठवड्यात आणि दहावीची परीक्षा मार्चमध्ये सुरू होत असे. मात्र, आता दोन्ही परीक्षा सुमारे दोन आठवडे आधी सुरू होत आहेत. यामागे शासनाचे आणि शिक्षण मंडळाचे काही महत्त्वाचे उद्देश आहेत.
- वेळेचे व्यवस्थापन: परीक्षा लवकर संपल्यामुळे उत्तरपत्रिका तपासणी आणि निकाल तयार करण्याची प्रक्रिया लवकर सुरू करता येते.
- उच्च शिक्षणाचे वेळापत्रक: बारावीचा निकाल लवकर लागल्यास, विद्यार्थ्यांना राष्ट्रीय पातळीवरील प्रवेश परीक्षा (CET, NEET, JEE) आणि देशाबाहेरील विद्यापीठांमध्ये प्रवेश घेण्यासाठी वेळेवर अर्ज करणे सोपे होते.
- पुढील शैक्षणिक वर्षाची तयारी: महाविद्यालये आणि शाळांना पुढील शैक्षणिक वर्षाचे वर्ग वेळेवर सुरू करता येतात.
- विद्यार्थ्यांवरील ताण कमी: प्रात्यक्षिक, तोंडी आणि लेखी परीक्षांमध्ये पुरेसा वेळ मिळाल्याने विद्यार्थ्यांच्या मनावरील ताण कमी होतो.
- उन्हाळ्यातील उष्णता: मार्च महिन्याच्या उत्तरार्धात आणि एप्रिलमध्ये होणाऱ्या तीव्र उन्हाळ्याचा त्रास विद्यार्थ्यांना टाळता येतो.
महाराष्ट्र राज्य माध्यमिक व उच्च माध्यमिक शिक्षण मंडळाच्या वतीने पुणे, नागपूर, छत्रपती संभाजीनगर, मुंबई, कोल्हापूर, अमरावती, नाशिक, लातूर आणि कोकण या नऊ विभागीय मंडळांमार्फत या परीक्षांचे आयोजन केले जाते. या सर्व विभागीय मंडळांमार्फत लेखी, प्रात्यक्षिक व इतर सर्व परीक्षा तारखांना व्यवस्थितपणे आयोजित करण्यासाठी नियोजन सुरू करण्यात आले आहे.
परीक्षा लवकर सुरू होत असल्याने विद्यार्थ्यांची तयारीची वेळ काही प्रमाणात कमी झाली आहे. मात्र, वेळापत्रक जवळपास सहा महिने आधीच जाहीर झाल्यामुळे त्यांना वेळेचे अचूक नियोजन करणे शक्य होणार आहे. सध्या मंडळाने केवळ परीक्षांच्या तारखांचा कालावधी जाहीर केला आहे. या परीक्षांचे विषयनिहाय सविस्तर अंतिम वेळापत्रक (Time Table) स्वतंत्रपणे मंडळाच्या अधिकृत संकेतस्थळावर (Official Website) यथावकाश जाहीर केले जाईल, असेही परिपत्रकात स्पष्ट करण्यात आले आहे.
विद्यार्थ्यांना आणि पालकांना नियमितपणे मंडळाच्या संकेतस्थळाला भेट देऊन अद्ययावत माहिती तपासण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे. एकंदरीत, या घोषणेमुळे राज्यातील शिक्षण क्षेत्रात एक मोठी लगबग सुरू झाली आहे. विद्यार्थी आणि शिक्षकांना आता ‘मिशन बोर्ड २०२६’ यशस्वी करण्यासाठी एका निश्चित वेळापत्रकानुसार तयारीला लागावे लागणार आहे.
Get the latest Marathi news, Maharashtra news, and updates from politics, election, sports, entertainment, health, agriculture, business, and religion – only on headlinesmarathi.com.
