मागील काही दिवसांपासून स्वेटर आणि उबदार कपड्यांची सवय झालेल्या महाराष्ट्रातील जनतेला आता पुन्हा एकदा छत्र्या बाहेर काढण्याची वेळ आली आहे की काय, असा प्रश्न पडला आहे. नोव्हेंबर महिना अर्धा संपत आला असताना, जेव्हा कडाक्याची थंडी पडणे अपेक्षित होते, तेव्हा निसर्गाने पुन्हा एकदा आपले रूप बदलले आहे. (Maharashtra weather forecast)
मागील दोन दिवसांपासून राज्यातील हवामानात मोठे बदल पाहायला मिळत असून, थंडीचा कडाका कमी झाला आहे आणि आकाशात ढगांनी गर्दी केली आहे. हवामान विभागाने दिलेल्या माहितीनुसार, राज्यात पुन्हा एकदा पावसासाठी पोषक वातावरण तयार झाले असून, काही भागांत पावसाचा इशारा देण्यात आला आहे. (IMD alert Maharashtra)
नोव्हेंबरच्या सुरुवातीला राज्यात पावसाने हजेरी लावली होती. त्यानंतर पावसाने काहीशी विश्रांती घेतली आणि राज्याच्या विविध भागात गुलाबी थंडीची चाहूल लागली होती. उत्तरेकडून येणाऱ्या थंड वाऱ्यांमुळे तापमानात घट झाली होती आणि नागरिकांना हुडहुडी भरली होती. मात्र, हे चित्र आता पूर्णपणे पालटले आहे. मागील ४८ तासांत राज्यातील अनेक भागांतून थंडी गायब झाली असून, ढगाळ वातावरणामुळे उकाडा आणि दमटपणा जाणवू लागला आहे. (Unseasonal rain in November)
कोकण आणि पश्चिम महाराष्ट्रातील काही जिल्ह्यांत पावसाची शक्यता वर्तवण्यात आली असून, हे बदल केवळ तात्पुरते नसून पुढील काही दिवस राहण्याची शक्यता आहे. दिवसा ढगाळ वातावरण असल्याने सूर्याची किरणे जमिनीपर्यंत पोहोचण्यास अडथळा निर्माण होत असला, तरी जमिनीतील उष्णता बाहेर पडू न शकल्याने किमान तापमानात वाढ झाली आहे, ज्यामुळे रात्रीचा गारठा कमी झाला आहे. (Konkan weather update)
हवामान विभागाने दिलेल्या माहितीनुसार, २३ नोव्हेंबर रोजी राज्यातील काही जिल्ह्यांत पावसाची दाट शक्यता आहे. प्रामुख्याने कोकण पट्टा आणि पश्चिम महाराष्ट्रावर पावसाचे सावट आहे. रायगड, ठाणे, रत्नागिरी आणि सिंधुदुर्ग या जिल्ह्यांसाठी हवामान विभागाने महत्त्वाचा इशारा दिला आहे. या भागांत केवळ ढगाळ वातावरणच नाही, तर ढगांच्या गडगडाटासह हलक्या ते मध्यम स्वरूपाचा पाऊस पडू शकतो. (Rain in Thane and Raigad)
समुद्रकिनारी असलेल्या या जिल्ह्यांमध्ये आर्द्रतेचे प्रमाण वाढले असून, अचानक येणाऱ्या पावसामुळे फळबागा आणि रब्बी हंगामातील पिकांचे नुकसान होण्याची भीती शेतकऱ्यांकडून व्यक्त केली जात आहे. त्यामुळे या भागातील नागरिकांनी आणि बळीराजांनी सतर्क राहावे, असे आवाहन करण्यात आले आहे. (Cyclonic circulation India)
हवामानात अचानक झालेला हा बदल काही सामान्य घटना नाही. हवामान तज्ज्ञांच्या मते, सध्या देशाच्या वातावरणात एकाच वेळी तीन प्रमुख हवामान प्रणाली किंवा ‘चक्राकार वारे’ (Cyclonic Circulations) सक्रिय झाले आहेत. या तिन्ही प्रणालींचा एकत्रित परिणाम म्हणून देशभरातील हवामानात मोठी उलथापालथ पाहायला मिळत आहे. (Ratnagiri Sindhudurg weather)
बंगालच्या उपसागरातून एक नवीन वादळ उठण्याची चिन्हे असून, त्याचा मोठा फटका भारताच्या किनारपट्टीवरील काही राज्यांना बसण्याची शक्यता आहे. बंगालच्या उपसागरातून येणाऱ्या बाष्पयुक्त वाऱ्यांमुळे महाराष्ट्रातही ढगाळ वातावरण तयार झाले आहे. या तीनही प्रणाली सक्रिय असल्याने, एका बाजूला पाऊस आणि दुसऱ्या बाजूला थंडी, असा विरोधाभास भारतीय उपखंडावर पाहायला मिळत आहे. (Winter rain Maharashtra)
केवळ महाराष्ट्रातच नव्हे, तर संपूर्ण देशाच्या हवामानात लक्षणीय बदल होत आहेत. हवामान विभागाने वर्तवलेल्या अंदाजानुसार, दक्षिण भारतातील तामिळनाडू, केरळ आणि अंदमान-निकोबार बेटांवर पुढील ३ ते ४ दिवस मुसळधार पाऊस पडू शकतो. ईशान्य मान्सून आणि चक्रीय वाऱ्यांच्या प्रभावामुळे दक्षिणेकडील राज्यांत पावसाचा जोर कायम राहणार आहे. (Agriculture crop damage news)
याच्या अगदी उलट परिस्थिती उत्तर आणि मध्य भारतात निर्माण होत आहे. जिथे दक्षिणेत पाऊस पडत आहे, तिथे पश्चिम मध्य प्रदेश आणि उत्तर भारतात थंडीचा जोर वाढण्याची शक्यता आहे. पश्चिम मध्य प्रदेशात थंडीची लाट (Cold Wave) येण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. तसेच, उत्तर भारतात तापमानात मोठी घट होऊन हलके धुके पडण्याची शक्यता आहे. म्हणजेच, देशाच्या एका टोकाला पाऊस तर दुसऱ्या टोकाला दाट धुके आणि थंडी, असे विचित्र हवामान सध्या अनुभवायला मिळत आहे. (Mumbai weather update)
राज्यात इतरत्र ढगाळ वातावरण आणि पावसाची शक्यता असताना, मराठवाड्यातील काही जिल्ह्यांत मात्र वेगळी परिस्थिती राहण्याचा अंदाज आहे. हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार, २३ नोव्हेंबर रोजी छत्रपती संभाजीनगर आणि परिसरात आकाश निरभ्र राहून वातावरण कोरडे राहण्याची शक्यता आहे. येथे पावसाचा कोणताही इशारा देण्यात आलेला नाही.
छत्रपती संभाजीनगरमध्ये कमाल तापमान ३० अंश सेल्सिअस, तर किमान तापमान १५ अंश सेल्सिअसच्या आसपास राहण्याचा अंदाज आहे. हीच परिस्थिती बीड, परभणी, हिंगोली, जालना आणि नांदेड या जिल्ह्यांमध्येही कायम राहील. या जिल्ह्यांत दिवसा कडक ऊन आणि रात्री हलका गारठा असे संमिश्र वातावरण अनुभवायला मिळेल. त्यामुळे मराठवाड्यातील शेतकऱ्यांना तूर्तास तरी अवकाळी पावसाची चिंता करण्याची गरज नाही, असे सध्याच्या चित्रावरून दिसून येत आहे.
यंदाच्या वर्षी हवामानाचा लहरीपणा शेतकऱ्यांसाठी डोकेदुखी ठरत आहे. नोव्हेंबर महिना सुरू झाल्यापासून हवामानात सातत्याने चढ-उतार पाहायला मिळत आहेत. महिन्याच्या सुरुवातीला झालेला पाऊस, त्यानंतर पडलेला कडाक्याचा गारठा आणि आता पुन्हा एकदा पावसाचे ढग, अशा चक्रामुळे रब्बी हंगामातील पिकांच्या वाढीवर परिणाम होत आहे. विशेषतः द्राक्ष, आंबा आणि कांदा उत्पादक शेतकरी या ढगाळ वातावरणामुळे चिंतेत आहेत. ढगाळ वातावरणामुळे पिकांवर कीड आणि रोगांचा प्रादुर्भाव वाढण्याची शक्यता असते. त्यातच कोकणात पावसाचा इशारा असल्याने आंबा मोहरावर त्याचा विपरीत परिणाम होऊ शकतो.
हवामान विभागाने दिलेल्या या इशाऱ्यामुळे प्रशासनानेही नागरिकांना काळजी घेण्याचे आवाहन केले आहे. बदलते हवामान आरोग्यावरही परिणाम करत असून, सर्दी, खोकला आणि तापाच्या रुग्णांमध्ये वाढ होत आहे. त्यामुळे नागरिकांनी हवामानातील या बदलांनुसार आपल्या आहारात आणि विहारामध्ये योग्य ते बदल करणे आवश्यक आहे. पुढील २४ तास कोकण आणि पश्चिम महाराष्ट्रासाठी महत्त्वाचे ठरणार असून, बंगालच्या उपसागरातील घडामोडींवर हवामान विभाग लक्ष ठेवून आहे.
Get the latest Marathi news, Maharashtra news, and updates from politics, election, sports, entertainment, health, agriculture, business, and religion – only on headlinesmarathi.com.
